ทุเรียนตะวันออกทำได้หลายระยะ ตั้งแต่ทุเรียนกางแขนระยะ 4*8 ระยะ 7*7 8*8 9*11 10*10 ทุกระยะมีจุดเด่นจุดด้อยและวิธีบริหารจัดการต่างกัน แล้วแต่ท่านใดจะถนัด ไม่เหมือนทางภาคใต้ที่ผมมองว่า ระยะปลูกน้อยกว่า 10 เมตรไม่ได้

เพียงแต่ทุเรียน กางแขนที่ระยะ 4*8 แม้นจะได้จำนนวนต้นต่อไร่มาก แต่ผมยังมีข้อกังขากับรูปแบบทรงต้นที่มีสมดุลเพียงระนาบเดียว ไม่เหมือนทรงต้น 360 ที่มีสมดุลรอบตัว ทุเรียน 4*8 กางแขนออกเป็นแนวซ้ายขวา ทรงต้นแบบนี้ผมมองว่ารูปแบบการกางแขนไม่ใช่รูปแบบการปะทะแนวลมที่ดี อย่าไปมองว่าจับมันหันข้างให้ลมเลยไม่ปะทะลมเพราะลมมันเปลี่ยนทิศทางอยู่ตลอดเวลา ทรงต้นแบบนี้เวลาปะทะลมที่เปลี่ยนทิศไปมาจะเกิดแรงบิดในแกนต้นและกิ่งก้านมาก ต้นอาจฉีกขาดได้ง่าย

ทางแก้อาจจะต้องตัดแต่งกิ่งให้โปร่งโล่งเพื่อลดการปะทะลมรวมทั้งมีการตรึงสมอบกที่ดี และอีกเรื่องคือสมดุลย์ของออกซิน กับไซโตไคนิน เพราะฮอร์โมน 2 ตัวนี้ เป็น ฮอรโมนที่มีความสำคัญมากเป็นหัวใจของการเจริญเติบโตของพืชรวมทั้งผลทุเรียน โดยมีใบเป็นส่วนผลิตออกซิน มีรากเป็นส่วนผลิตไซโตไคนิน

สมดุลของออกซินและไซโตไคนินจึงถูกความคุมโดยธรรมชาติการเติบโตของส่วนเหนือดิน (คือใบ) และ ส่วนใต้ดิน (คือราก ) ที่สมดุลกัน ผมไม่รู้ว่าการจัดทรงต้นแบบกางแขนและระบบรากที่แออัด จะมีผลอย่างไรต่อสมดุลของฮอรโมน 2 ตัวนี้ ในระยะยาว

ส่วนระยะ 7*7 8*8 พอเข้าปีที่ 6 ทรงพุ่มเบียดชนกันแน่นแน่ ดังนั้นการใช้เครื่องมือในการทำสวนเช่น แอร์บัสพ่นยา ไม่สามารถทำได้ หรือทำได้ยาก อีกทั้งต้องตัดแต่งทรงพุ่มตลอด โรคลงได้ง่าย ลมไม่โกรก และถ้าส่วนเหนือดินยังมองเห็นใบอัดกันแน่น ระบบราก ไม่ต้องพูดถึงครับ ระยะ 7*7 8*8 จึงเหมาะกับพื้นที่ขนาดไม่ใหญ่ ที่สามารถลากสายพ่นยา หรือ ใช้ มอเตอไซต์พ่นยา จุดเด่นคือ ให้ผลผลิตสูงในช่วง 4-5-6 ปีแรก ข้อดีอีกอย่างคือ สู้ลมดีเพราะต้นถี่

หลายท่านแก้ปัญหาโดย ปรับระยะเป็น 8*10 อันนี้ดีขึ้นครับ ถ้าคุมทรงพุ่มที่ความสูงราว 6 เมตร ก็จะมีระยะเหลือทำงานได้ อีกทั้งด้านที่ห่าง 10 แมตร ทำให้ สามารถใช้แอร์บัส หรือ รถพ่นยาทำงานได้ บิ๊กอัพวิ่งเข้ามาขนของได้ งานจะสะดวกขึ้นเพราะต่อไปปัญหาแรงงานอาจจะสร้างความปวดหัวได้พอๆกับปัญหาภูมิอากาศที่เปลี่ยนปมาได้เลย