สมาชิก “ไอฟาร์ม” หลายท่านมีข้อสงสัยว่าถ้าซื้อเครื่องวัดค่า pH ดินไปใช้แล้ว ไม่ว่าจะเป็นแบรนด์ TAKEMURA หรือ Hanna ยังจำเป็นต้องซื้อเครื่องวัด ค่า EC ดิน เพิ่มอีกไหม ???

คำตอบ คือ “จำเป็น” และ “จำเป็นมาก” ด้วยครับ

ที่ตอบแบบนี้ ไม่ใช่เพราะอยากจะขายของลูกเดียว อย่าเพิ่งเข้าใจผิดครับ ลองดูเหตุผลของผมก่อนครับ ในมุมมองของผม “ค่า EC ดิน” เป็นค่าที่สำคัญมาก ๆ เพราะเป็นตัวสะท้อนถึง “คุณภาพ” ของดินในหลาย ๆ มิติ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องปริมาณของธาตุอาหาร ความเค็มของดิน ประเภทของเนื้อดิน (Soil Texture) รวมไปถึงเรื่องกิจกรรมของจุลินทรีย์ในดินอีกด้วยครับ

ผมเคยเขียนเกี่ยวกับ pH ดินอยู่หลายบทความ หลายท่านน่าจะเคยอ่านแล้ว อย่างไรก็ดี ผมขอ Wrap Up สั้น ๆ ตรงนี้อีกครั้ง จะได้เห็นภาพชัดเจนว่าทำไมผมถึงอยากให้สมาชิกทุกท่านได้มี “เครื่องวัดค่า EC ดิน” ไว้ติดสวน / ฟาร์มเพิ่มเติม

การวัดค่า pH ดิน คือการวัด hydrogen ions หรือไฮโดรเจนไอออนในสารละลายดิน ซึ่งโดยปกติไอออนบวกที่แลกเปลี่ยนได้และพบเห็นมากที่สุดในดินมีอยู่ด้วยกัน 6 ชนิด คือ ไฮโดรเจน โซเดียม โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม และอะลูมินัม (จริง ๆ มีมากกว่านี้ แต่ปริมาณน้อยมาก) ถ้าจับทั้ง 6 ชนิดมาจัดกลุ่ม จะจัดออกมาหน้าตาแบบนี้ครับ

• ไอออนบวกที่มีปฏิกิริยาเป็นกรด : ไฮโดรเจน อะลูมินัม
• ไอออนบวกที่มีปฏิกิริยาเป็นด่าง : โซเดียม โพแทสเซียม แคลเซียม แมกนีเซียม

เมื่อไรที่กลุ่มที่มีปฏิกิริยาเป็นกรดมีปริมาณมากกว่า ดินในสวนของเราจะมีกลายเป็นกรด ถ้าเราเครื่องวัดค่ากรดด่างดินไปวัด ค่า pH จะออกมาต่ำ กลับกันครับ ถ้ากลุ่มที่มีปฏิกิริยาเป็นด่างมีปริมาณมากกว่า ดินจะมีสภาวะเป็นด่าง ค่า pH ที่วัดได้จะมากกว่า 7 pH

แม้ว่าค่า pH ที่ต่ำมากเกินไป หรือสูงมากจนเกินไป จะส่งผลกระทบต่อการนำธาตุอาหารไปใช้ของพืช แต่อย่างไรก็ดี ค่า pH ก็ไม่สามารถบอกเราได้ว่าดินของเรามีธาตุอาหารเพียงพอหรือไม่ ที่เป็นเช่นนี้เพราะ Hydrogen ไม่ใช่ธาตุอาหารนั้นเองครับ