การทำธุรกิจอะไร (What) ไม่สำคัญเท่ากับทำธุรกิจอย่างไร (How) ธุรกิจแบบเดียวกัน แต่วิธีการนำเสนอแตกต่าง นำไปสู่กำไรที่ไม่เท่ากัน การทำเกษตรก็ไม่ต่างจากธุรกิจอื่น ๆ จำเป็นต้องออกแบบรูปแบบธุรกิจ (Business Model Design) ให้ชัดเจนเสียก่อน
ผู้บริหารไอฟาร์ม
ใช้เวลาอ่านประมาณ: 2 นาที
Quick Navigation
ในยุคที่การเกษตรต้องเผชิญกับความท้าทายใหม่ ๆ การออกแบบรูปแบบธุรกิจ (Farm Business Model Design) ที่สร้างสรรค์และยั่งยืนเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้เกษตรกรสามารถสร้างรายได้และเติบโตได้อย่างมั่นคง
วันนี้ IFARM ได้รวบรวม 7 รูปแบบธุรกิจเกษตรแนวใหม่ที่มีศักยภาพมาให้พี่ ๆ และเพื่อน ๆ ได้ศึกษาและนำไปปรับใช้ในการพัฒนาธุรกิจเกษตรของแต่ละท่านกันครับ
1. ฟาร์มท่องเที่ยว (Agritourism)
#ฟาร์มท่องเที่ยว เป็น Business Model ที่เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้เข้าชมและเรียนรู้เกี่ยวกับกระบวนการเกษตร มีการจัดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การเก็บเกี่ยว การทำอาหารจากผลผลิตในฟาร์ม การทำเวิร์คช็อป และการเปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้มีส่วนร่วมในการทำเกษตร ทำให้ฟาร์มมีรายได้เพิ่มเติมจากการท่องเที่ยวและเพิ่มความเข้าใจเกี่ยวกับการเกษตรให้กับผู้เยี่ยมชม จุดเด่นของโมเดลนี้คือสามารถสร้างรายได้หลากหลายช่องทาง ทั้งจากการเข้าชม การจำหน่ายผลิตภัณฑ์ การจัดกิจกรรมพิเศษ และการเปิดร้านอาหารในฟาร์ม สร้างความน่าสนใจและประสบการณ์ที่น่าจดจำให้กับนักท่องเที่ยว
2. ตลาดการเกษตรออนไลน์ (Online Farmers Market)
โมเดลตลาดการเกษตรออนไลน์ เป็นการเชื่อมต่อผู้ผลิตกับผู้บริโภคโดยตรงผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ผู้บริโภคสามารถเลือกซื้อผลผลิตที่ต้องการจากฟาร์มต่าง ๆ และจัดส่งถึงบ้านได้ ทำให้เกษตรกรมีช่องทางการตลาดใหม่และเพิ่มโอกาสในการขายสินค้า จุดเด่นคือความสะดวกสบายในการสั่งซื้อและการจัดส่ง การเข้าถึงกลุ่มลูกค้าที่หลากหลายและกว้างขวาง และการลดการพึ่งพาตัวกลางในการจำหน่ายสินค้า ซึ่งช่วยให้เกษตรกรสามารถรักษารายได้และเพิ่มกำไรได้อย่างมาก
3. จากฟาร์มสู่โต๊ะอาหาร (Farm-to-Table)
รูปแบบธุรกิจ Farm to Table Farm to Table คือการที่ผู้ผลิตหรือเกษตรกรนำพืชผักที่ปลูกขึ้นเองหรือเนื้อสัตว์ที่ได้จากฟาร์มเลี้ยงดูแบบไร้สารเคมีนำมาปรุงในสไตล์โฮมเมดแล้วเสิร์ฟให้กับลูกค้าได้ทานแบบสดใหม่วันต่อวัน ทำให้อาหารจานนั้นมีรสชาติความอร่อยจากธรรมชาติแท้ ๆ ผู้บริโภคสามารถกินอาหารที่ปรุงจากผลผลิตสดใหม่จากฟาร์มทันที จุดเด่นคือความสดใหม่และคุณภาพของวัตถุดิบ การสร้างความเชื่อมโยงระหว่างผู้บริโภคกับแหล่งที่มาของอาหาร และการเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร
อย่าตัดสินใจ
ด้วยการเดา
คนทำเกษตรที่ประสบความสำเร็จมักตัดสินใจทำอะไรหรือไม่ทำอะไรจากข้อมูลที่ถูกต้องและแม่นยำ เพราะสิ่งที่แตกต่างระหว่างการตัดสินใจจาก "ความรู้สึก" และ "ข้อมูลที่แม่นยำ" คือ "กำไร" และ "เวลา" ที่สูญหายไป
4. ฟาร์มและศูนย์การเรียนรู้ (Farm and Learning Center)
สมาชิก IFARM หลาย ๆ ท่านน่าจะคุ้นกับ Business Model นี้ไม่มากก็น้อย Farm & Learning Center เป็นการสร้างฟาร์มที่เป็นศูนย์การเรียนรู้และฝึกอบรมเกี่ยวกับการเกษตร เช่น การจัดคอร์สอบรมการเพาะปลูก การทำเกษตรอินทรีย์ หรือการเลี้ยงสัตว์ เป็นสถานที่ให้ความรู้และทักษะใหม่ ๆ แก่ผู้สนใจ จุดเด่นคือการสร้างความรู้และทักษะให้กับผู้เข้าร่วม การส่งเสริมการเรียนรู้เกี่ยวกับการเกษตรและสิ่งแวดล้อม และการสร้างความเชื่อมโยงระหว่างฟาร์มกับชุมชน นอกจากนี้ยังสามารถสร้างรายได้จากค่าอบรม / ค่าธรรมเนียมการเข้าร่วมกิจกรรม การขายผลิตภัณฑ์เกษตร และการจัดกิจกรรมพิเศษและการเช่าสถานที่สำหรับจัดงาน
5. ฟาร์มและศูนย์การเรียนรู้ (Farm and Learning Center)
อีกโมเดลที่กำลังมาแรงก็คือ Health and Wellness Farm โมเดลนี้จะโฟกัสไปที่เรื่องสุขภาพ โดยจะเน้นการผลิตผลิตภัณฑ์เกษตรที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น การปลูกพืชออร์แกนิก การเลี้ยงสัตว์ที่ปลอดสารเคมี และการจัดกิจกรรมสุขภาพในฟาร์ม เช่น โยคะ การนวดสปา สร้างประสบการณ์ที่มีคุณค่าให้กับผู้บริโภค จุดเด่นคือการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีและเป็นที่น่าเชื่อถือในเรื่องของสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี การสร้างรายได้จากการขายผลิตภัณฑ์สุขภาพ การจัดกิจกรรมสุขภาพ และการขายแพคเกจสุขภาพและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ
6. การเป็นสมาชิก (Subscription-Based Farming)
อีกโมเดลที่กำลังมาแรงก็คือ Health and Wellness Farm โมเดลนี้จะโฟกัสไปที่เรื่องสุขภาพ โดยจะเน้นการผลิตผลิตภัณฑ์เกษตรที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น การปลูกพืชออร์แกนิก การเลี้ยงสัตว์ที่ปลอดสารเคมี และการจัดกิจกรรมสุขภาพในฟาร์ม เช่น โยคะ การนวดสปา สร้างประสบการณ์ที่มีคุณค่าให้กับผู้บริโภค จุดเด่นคือการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีและเป็นที่น่าเชื่อถือในเรื่องของสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี การสร้างรายได้จากการขายผลิตภัณฑ์สุขภาพ การจัดกิจกรรมสุขภาพ และการขายแพคเกจสุขภาพและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ
7. Cooperative Farming
Cooperative Farming เป็นรูปแบบธุรกิจเกษตรที่มีการรวมตัวของเกษตรกรเพื่อแบ่งปันทรัพยากรและความรู้ต่าง ๆ วัตถุประสงค์เพื่อลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มประสิทธิภาพ เช่น การใช้เครื่องจักรร่วมกัน การซื้อขายปุ๋ยและเมล็ดพันธุ์ในราคาที่ถูกลง ทำให้เกิดความร่วมมือและความเข้มแข็งในชุมชนเกษตร จุดเด่นคือการแบ่งปันทรัพยากรและความรู้ การลดต้นทุนการผลิต การสร้างความร่วมมือและความเข้มแข็งในชุมชนเกษตร และการเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและการจัดการ นอกจากนี้ยังสามารถสร้างรายได้จากการขายผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร การให้บริการที่ปรึกษาและฝึกอบรม และการจัดกิจกรรมร่วมกันในชุมชน
นี่คือตัวอย่าง Business Model ธุรกิจเกษตรเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ยังมีอีกหลากหลายรูปแบบ วันหน้าจะรวบรวมมานำเสนอใหม่ครับ
ส่งท้าย ขออนุญาตย้ำว่าไม่ว่าเราจะลงทุนทำธุรกิจอะไรก็ตาม รวมทั้งธุรกิจเกษตร กระดุมเม็ดแรกที่เราต้องติดให้ถูกก็คือรูปแบบธุรกิจ หรือ Business Model เพราะมันคือตัวกำหนดทิศทาง กลยุทธ์ ทรัพยากรและอื่น ๆ ของเราทั้งหมดครับ …. ดังนั้นรบบนกระดาษให้จบก่อน ก่อนคิดจะลงทุนครับ