การทำฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว หรือเชิงสันทนาการเป็น Business Model ที่กำลังได้รับความนิยม เพราะมีช่องทางการสร้างรายได้ที่หลากหลาย มีสัดส่วนกำไรที่สูงกว่า รวมทั้งเจ้าของฟาร์มมีอำนาจการตั้งราคาได้มากกว่าการขายส่งในปริมาณมากๆ
ติดตามกันดูว่า Business Model ฟาร์มเห็ด หรือสวนเกษตรอื่นๆ เชิงการท่องเที่ยวต้องมีองค์ประกอบอะไรบ้าง และจะออกแบบแต่ละองค์ประกอบอย่างไรให้เหมาะกับฟาร์มแต่ละฟาร์ม
ผู้บริหารไอฟาร์ม
ใช้เวลาอ่านประมาณ: 4 นาที
Quick Navigation
การทำธุรกิจเห็ดสามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายปัจจัย เช่น เงินทุน ความต้องการและแนวโน้มของตลาด ชนิดของเห็ดที่เลือกเพาะ กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย สถานที่ตั้งของฟาร์ม แหล่งวัตถุดิบ รวมทั้งทักษะ จริต และความฝันของเจ้าของธุรกิจเองด้วย
ผมขอยกตัวอย่างให้ดูบางส่วนนะครับ
- ฟาร์มเห็ดขนาดใหญ่ เน้นผลิตในปริมาณมากๆ เพื่อขายส่ง
- ฟาร์มเห็ดขนาดกลาง / เล็ก ผลิตและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เน้นมูลค่ามากกว่าปริมาณ
- ฟาร์มเห็ดขนาดเล็ก ผลิตดอกเพื่อขายตลาดปลีกอย่างเดียว
- ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว ผลิต + แปรรูป + กิจกรรมสันทนาการต่างๆ เน้นการสร้างบรรยากาศแห่งความสุขสนุกสนาน
- ฟาร์มเห็ดครบวงจร + ศูนย์เรียนรู้
- ฟาร์มเห็ดครบวงจร + จำหน่ายอุปกรณ์เพาะเห็ด
- พ่อค้าคนกลางรับซื้อดอกเห็ดเพื่อนำไปจำหน่ายต่อ
โมเดลธุรกิจมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาครับ จะเห็นได้ว่าก่อนหน้านี้คนที่ทำเห็ดขายมักเป็นเกษตรกรเป็นส่วนใหญ่ แต่ปัจจุบันเจ้าของฟาร์มเห็ดมาจากคนที่ไม่เคยทำเกษตรมาก่อนมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นวิศวกร นักการตลาด นักออกแบบ นักบัญชี หรือแม้แต่เจ้าของธุรกิจที่ทำธุรกิจอื่นอยู่
ขอโม้นิดนึงนะครับ ที่คนจากหลากหลายสาขาอาชีพกระโจนเข้ามาทำธุรกิจเห็ดมากขึ้นส่วนหนึ่งเป็นเพราะคอร์ส Mushroom Entrepreneur Creation ของ IFARM ที่เปิดสอนมาร่วม 20 ปีนั้นเองครับ
เท่าที่จำได้ ตอนนั้นมีฟาร์มไม่กี่แห่งที่เปิดสอนการเพาะเห็ด และคนเรียนก็คือพี่ป้าน้าอาที่ทำเกษตรซะเป็นส่วนใหญ่ แถมเนื้อหาก็วนเวียนเรื่องเดิมๆ อาจารย์บางท่านก็กั๊ก โดยเฉพาะเรื่องการทำแม่เชื้อเห็ดหรือหัวเชื้อเห็ด
IFARM เห็นช่องว่างทางการตลาดหลายจุด เราจึงตัดสินใจสร้างคอร์สที่มีความแตกต่างออกไป (Product Differentiation) และดีไซน์ Business Model ขึ้นมารองรับ
ฉายภาพให้เห็น 2-3 ข้อครับ
- กลุ่มลูกค้าเปลี่ยน Agriculture-based เป็น NonAgriculture-based และลดอายุลง ผลลัพธ์คือได้คนหนุ่มสาวที่เต็มไปด้วยความฝันเข้ามาเรียนเป็นจำนวนมาก
- ปรับเปลี่ยน Product ด้วยการสอนแบบครบวงจร ตั้งแต่การทำแม่เชื้อเห็ด รวมทั้งสอนเรื่องการตลาด + Business Model Design ขึ้นเป็นครั้งแรก (ถึงวันนี้ก็ยังไม่มีใครสอนแบบนี้) และ
- สร้าง Value Proposition โดยให้คนที่ลงทะเบียนเรียนแล้วกลับมาเรียนทบทวนได้ฟรีแบบไม่จำกัดรอบ
ส่วนหนึ่งของผู้เข้าอบรมคอร์ส Mushroom Entrepreneur Creation กับ IFARM
ตั้งแต่นั้นมาวงการเห็ดก็เปลี่ยนจากหน้ามือเป็นหลังมือ คนจากสาย Enginerring เข้ามาสร้าง New Value เรื่องเครื่องจักร ระบบโรงเรือน และ Workflow ต่างๆ หลายคน ขณะที่นักการตลาด & เจ้าของธุรกิจก็เข้ามาพัฒนาเรื่องผลิตภัณฑ์และรูปแบบธุรกิจใหม่ๆ ภาพจำของฟาร์มเห็ดหลังคามุงจาก พื้นรกระเกะระกะ ไม่น่าดูในอดีตค่อยๆ ถูกเปลี่ยนเป็นฟาร์มที่ทันสมัย สะอาด สวยงาม และมีรูปแบบการทำธุรกิจที่ต่างไปจากเดิมเป็นอันมาก
ไม่ต้องอะไรมากครับ เช้านี้พี่ท่านนึงที่มาเรียนคอร์ส Mushroom Entrepreneur Creation (ได้ Inspiration มาจาก Pocket Book ของผม) ไปเมื่อปีที่แล้วส่ง Master Plan & Business Model ฟาร์มของเขามาให้ผมดูทาง LINE บอกได้คำเดียวว่ายิ่งใหญ่อลังการงานสร้างมากครับ มีทั้งศูนย์สุขภาพ และ Properties ต่างๆ
ดูแล้วผมว่าน่าจะเป็น Farm เกษตรสายท่องเที่ยวและสุขภาพเบอร์ต้นๆ ของเมืองไทยได้อย่างไม่ยาก … โครงใหญ่และครบถ้วนสมบูรณ์มากจริงๆ ครับ
ไหนๆ ก็หลวมตัวมา Update ความคืบหน้าให้ผมทราบแล้ว ผมเลยถือโอกาสจีบเอา Case ของพี่เขามารวมไว้ใน E-Book “Business Model for Agriculture” ที่ผมกำหนดจะออกขายในช่วง Q3 /Q4 ปีนี้ซะเลย …. ฮ่าาา
พื้นที่ประชาสัมพันธ์ : คอร์สสร้างสวนแห่งความสุข
Business Model Canvas (BMC) ธุรกิจเห็ด
ในมุมมองของผม Business Model Design คือกระดุมเม็ดแรกสำหรับธุรกิจเกษตร เพราะมันทำให้เราเห็นภาพใหญ่ของธุรกิจและการเชื่อมโยงองค์ประกอบต่างๆ ในการสร้าง Value Proposition เพื่อตอบสนองต่อความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย
Business Model จึงเปรียบเสมือนเข็มทิศที่คอยกำหนดทิศทางการทำธุรกิจของเรา ป้องกันไม่ให้เราหลุดจากโฟกัสครับ
ด้วยเหตุนี้ ผมตั้งใจจะทำ Business Model Canvas ของธุรกิจเกษตรขึ้นมาเป็น “ตุ๊กตา” ให้เพื่อนๆ พี่ๆ สมาชิก IFARM ได้นำไป Review กันเล่นๆ สัก 50 ตัวอย่าง คิดน่าจะเป็นประโยชน์สำหรับคนที่สนใจจะหันเหมาทำเกษตร หรือคนที่เริ่มทำมาสักพัก แต่ต้องการตบซ้ายตบขวาให้ลงล็อคมากกว่าเดิม
ไม่กล้ารับปากว่าจะได้ครบ 50 ตัวอย่างเมื่อไร แต่ก็จะพยายามอย่างเต็มที่ครับ
อีกเรื่องที่อยู่ในแผนคือจะทำคอร์สออนไลน์ “Business Model Canvas 101” ให้สมาชิก IFARM เรียนฟรีกันด้วยครับ คอยติดตามทางหน้าเพจของ “ไอฟาร์ม” นะครับ
สำหรับโมเดลแรก 1/50 ขอ เริ่มที่ “ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว” ที่เน้นขาย On Farm และ Online ล่ะกันครับ
ผมทำ Business Model Canvas ออกมาให้แล้วตามรูป ภาพในเว็บอาจจะเล็กไปหน่อย ใครอยากได้ Orginal ก็ Download ได้ตามลิงก์นะครับ
ย้ำอีกทีดูเป็น Idea & Inspiration นะครับ อยากให้ดู “จังหวะจะโคน” และ “การเชื่อมโยง” ของ Block ทั้ง 9 อันมากกว่าเพราะไอเดียพวกนี้ถอดเข้าถอดออกได้ครับ เช่น ถ้าไม่อยากทำก้อนเห็ดเอง ก็เอาต้นทุนเครื่องจักรออก แล้วไปเพิ่มฟาร์มที่ Supply ก้อนในส่วนของ Key Partners แทนครับ แต่จะหยิบเข้าหยิบออกอะไรก็แล้วแต่ สำคัญที่สุดคือเราต้องทำตาม Value Proposition ที่สัญญากับลูกค้าเอาไว้ให้ได้
Customer Segments
กลุ่มลูกค้าหลัก มีทั้งลูกค้าองค์กร (B2B) และลูกค้าทั่วไป (B2C) ทั้งคนไทยและต่างประเทศ
- กลุ่มลูกค้ารักสุขภาพ
- กลุ่มคนชอบท่องเที่ยว และหาประสบการณ์ที่ไม่จำเจ
- กลุ่มคนชอบเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ
- โรงแรม ร้านอาหาร
Value Proposition
- เห็ด ผักและผลิตผลอื่นๆ ปลอดสารและสดใหม่จากฟาร์ทุกวัน
- เมนูอาหารระดับมิชลินจากเห็ดและผลผลิตต่างๆ ภายในฟาร์ม
- ผลิตภัณฑ์ดูแลสุขภาพจากเห็ดเป็นยาและสมุนไพรต่างๆ
- แหล่งสันทนาการและกิจกรรมสร้างเสริมความสุขของครอบครัว
- ประสบการณ์เชิงเกษตรแบบนวัตกรรม
Channels
- On Farm
- Online Sales
Customer Relationship
- พนักงานที่ฟาร์ม
- Online : Website & Social Media (Facebook / Instagam / Yutube / Tiktok / Line)
- Loyalty Program
- Farm Call Center
Key Activities
กิจกรรมที่สำคัญได้แก่
- การบริหารจัดการฟาร์ม
- การบริหารจัดการร้านอาหาร + ช้อป
- การพัฒนาเมนูอาหาร
- การแปรรูปสินค้า
- การดีไซน์กิจกรรม และ Workshop
- การตลาดและการสร้างแบรนด์
- การจัดส่งสินค้า
Key Resources
ทรัพยากรหลักของ Business Model นี้คือ
- โรงเห็ด iOT Smart Farm และเกษตรแม่นยำ
- โรงเรือนอื่นๆ เช่น โรงเรือนปลูกผัก
- โรงงานผลิตสินค้าแปรรูป
- ร้านอาหาร สูตรอาหาร + ระบบการจัดการร้าน
- ช้อปจะหน่ายผลิตภัณฑ์ + กิจกรรมต่างๆ
- สถานที่จัดกิจกรรม และ Workshop
- ระบบการบริหารจัดการลูกค้า
- ทีมงานที่มีทักษะ
Key Partners
Partners หลักของ Business Model ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว ได้แก่
- ชุมชนและหน่วยงานดูแลการท่องเที่ยวในพื้นที่
- มหาวิทยาลัยและหน่วยงานราชการต่างๆ
- โรงแรม รีสอร์ต และที่พักต่างๆ
- บริษัททัวร์
- อินฟลูฯ สายต่างๆ เช่น สายอาหาร สายสุขภาพ สายท่องเที่ยว
Cost Structure
ต้นทุนหลักประกอบด้วย
- ต้นทุนการผลิต + บริหารจัดการฟาร์ม
- ต้นทุนการบริหารจัดการร้านค้า
- ต้นทุนผลิตภัณฑ์
- ค่าการตลาดและโฆษณา
Revenue Stream
แหล่งรายได้ที่สำคัญ
- รายได้จากการจำหน่ายเห็ดสดนานาชนิด
- รายได้จากการจำหน่ายเห็ดเพื่อสุขภาพ (เห็ดเป็นยา) และผลิตภัณฑ์แปรรูปต่างๆ ทั้งอาหาร เครื่องดื่ม Personal Care เป็นต้น
- รายได้จากของที่ระลึก
- รายได้จากร้านอาหาร
- รายได้จากกิจกรรม และ Workshop
Pro & Con : ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว
ข้อดี :
- แหล่งรายได้หลากหลาย ทั้งแบบ Tangible Products และ Intangible Products
- สัดส่วนกำไรสูงกว่าขายเห็ดสดเพียงอย่างเดียว
- มีอำนาจในการกำหนดราคาขายของสินค้าด้วยตัวเอง ลดผลกระทบจากการพึ่งพิงตลาดส่ง และการขึ้นลงของราคาเห็ดตามฤดูกาล / Demand-Supply
- มีฐานลูกค้าซึ่งส่วนใหญ่มีกำลังซื้อระดับกลาง ถึงสูงเป็นของตัวเอง
- ต่อยอดการพัฒนาสินค้าและสร้างประสบการณ์ใหม่ๆ ไม่มีที่สิ้นสุด
ข้อด้อย :
- ใช้งบการลงทุนสูง ทั้งที่ดิน + โรงเห็ดปิด + ร้านอาหาร + ช้อปจำหน่ายสินค้า + จุดพักผ่อนและทำกิจกรรมต่างๆ และอื่นๆ
- ต้องการทีมงานที่มีทักษะหลากหลาย เช่น ผลิตเห็ด / บริการร้านอาหาร / ดูแลกิจกรรม / การตลาด และอื่นๆ
- รายได้อาจแปรผันตามฤดูกาลท่องเที่ยว
สรุป : ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว
หัวใจหลักของฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยวอยู่ที่ “การสร้างประสบการณ์ที่ดี และที่แปลกใหม่” ผ่านกิจกรรมและสินค้าต่างๆ ของทางฟาร์ม ความท้าทายของโมเดลนี้มีอยู่ 2 เรื่องคือหนึ่ง เจ้าของฟาร์ม (หรือผู้บริหาร) และพนักงานในทุกส่วนต้องมีทักษะและหัวใจในการบริการ และสอง ทำอย่างไรให้ลูกค้ากลับมาเที่ยวซ้ำ การดีไซน์ประสบการณ์จึงเป็นเรื่องสำคัญเหนือสิ่งอื่นใดครับ
คอร์ส (ออนไลน์) เกษตรทำเงิน ถูกกว่าเดิม แถมฟรีอีกหนึ่งคอร์สเพิ่มเติม
คัดพิเศษ 5 คอร์ส (Online) Hot Hit ที่เริ่มต้นง่าย + ลงทุนน้อย + ใช้พื้นที่ไม่มาก + มีความต้องการของตลาดต่อเนื่อง สามารถทำเป็นอาชีพหลัก หรือหารายได้เสริมก็ได้ …. ไม่จำเป็นต้องมีประสบการณ์มาก่อน … เรียนได้ตลอด ไม่มีหมดอายุ ปรึกษาอาจารย์ได้ และเยี่ยมชมฟาร์มได้ ... มัดรวม 5 คอร์ส รับส่วนลดกว่า 3,000.00 บาท สมัครวันนี้แถมฟรีอีกหนึ่งคอร์ส มูลค่า 490.00 บาท คุ้มสุดคุ้ม
บทความแนะนำ
