เคยสงสัยไหมว่าทำไมพืชในสวนของคุณถึงเจริญเติบโตได้ช้าหรือมีผลผลิตที่ไม่ดีเท่าที่ควร? คำตอบอาจซ่อนอยู่ในดินที่คุณใช้ ดินที่ขาดอินทรียวัตถุ (Soil Organic Matter) เปรียบเสมือนดินที่ตายไปแล้ว ส่งผลให้พืขไม่เจริญเติบโตอย่างที่ควรจะเป็น หากคุณอยากรู้ว่าทำไมอินทรียวัตถุถึงสำคัญต่อชีวิตของดินและพืช อ่านบทความนี้เพื่อค้นพบความลับของดินที่มีชีวิตและดินที่ตายไปแล้ว
ผู้บริหารไอฟาร์ม
ใช้เวลาอ่านประมาณ: 2 นาที
Quick Navigation
Soil Organic Matter หรืออินทรียวัตถุในดิน คือสารอินทรีย์ที่เกิดจากสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์ รวมถึงสิ่งมีชีวิตเล็กๆ ในดิน เช่น จุลินทรีย์ การสลายตัวของสารอินทรีย์เหล่านี้ทำให้เกิดสารประกอบต่างๆ ที่เป็นประโยชน์ต่อดินและพืช
หากดินขาด Organic Matter จะส่งผลกระทบที่สำคัญต่อพืชและระบบนิเวศในหลายๆ ด้าน
1. ผลกระทบของการขาดอินทรียวัตถุ
การขาดธาตุอาหาร
การเจริญเติบโตของพืช : สารอินทรีย์ในดินเป็นแหล่งของธาตุอาหารหลัก เช่น ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม การขาดสารอินทรีย์จะทำให้พืชขาดธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโต ส่งผลให้พืชแสดงอาการขาดสารอาหาร เช่น ใบเหลือง การเจริญเติบโตชะงัก และผลผลิตลดลง
ความพร้อมในการดูดซึมสารอาหาร : สารอินทรีย์ช่วยให้ธาตุอาหารในดินอยู่ในรูปที่พืชสามารถดูดซึมได้ง่าย เมื่อขาดสารอินทรีย์ ธาตุอาหารบางชนิดอาจตกตะกอนและไม่สามารถถูกดูดซึมได้
โครงสร้างดินที่เสื่อมโทรม
การระบายน้ำและการอุ้มน้ำ : สารอินทรีย์ช่วยปรับปรุงโครงสร้างดิน ทำให้ดินสามารถระบายน้ำและอุ้มน้ำได้ดีขึ้น ดินที่ขาดสารอินทรีย์จะมีโครงสร้างที่ไม่ดี ส่งผลให้ดินระบายน้ำไม่ดีและเกิดน้ำท่วมขัง หรือน้ำซึมผ่านดินได้ยาก ทำให้รากพืชขาดน้ำและสารอาหาร
การพังทลายของดิน : สารอินทรีย์ช่วยยึดเม็ดดินเข้าด้วยกัน ทำให้โครงสร้างดินแข็งแรง การขาดสารอินทรีย์ทำให้ดินเปราะง่ายและเสี่ยงต่อการพังทลาย
ลดความสามารถในการสนับสนุนจุลินทรีย์
จุลินทรีย์ในดิน: สารอินทรีย์เป็นแหล่งอาหารหลักของจุลินทรีย์ในดิน การขาดสารอินทรีย์ทำให้จุลินทรีย์ลดลง ส่งผลต่อ กระบวนการย่อยสลายและการปลดปล่อยธาตุอาหารให้กับพืช
จุลินทรีย์ในดิน: สารอินทรีย์เป็นแหล่งอาหารหลักของจุลินทรีย์ในดิน การขาดสารอินทรีย์ทำให้จุลินทรีย์ลดลง ส่งผลต่อ กระบวนการย่อยสลายและการปลดปล่อยธาตุอาหารให้กับพืช
ผลกระทบต่อสุขภาพพืชและผลผลิต
ความทนทานต่อโรคและแมลง: พืชที่ปลูกในดินที่ขาดสารอินทรีย์มีความอ่อนแอต่อโรคและแมลง ทำให้เกิดการระบาดของโรคและศัตรูพืชได้ง่ายขึ้น
ความทนทานต่อโรคและแมลง: พืชที่ปลูกในดินที่ขาดสารอินทรีย์มีความอ่อนแอต่อโรคและแมลง ทำให้เกิดการระบาดของโรคและศัตรูพืชได้ง่ายขึ้น
ความยั่งยืนของการเกษตร
การพึ่งพาปุ๋ยเคมี: เกษตรกรต้องใช้ปุ๋ยเคมีในปริมาณมากขึ้นเพื่อชดเชยการขาดธาตุอาหารในดิน ทำให้ต้นทุนการผลิตสูงขึ้น และมีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การปนเปื้อนของน้ำและดิน
2. การเพิ่ม Organic Matter ในดิน
- การปลูกพืชคลุมดิน (Cover Crops): เช่น การปลูกพืชตระกูลถั่วเพื่อเพิ่มไนโตรเจนในดิน
- การใช้ปุ๋ยหมัก (Compost): การเพิ่มปุ๋ยหมักในดินช่วยเพิ่มสารอินทรีย์และธาตุอาหารได้เป็นอย่างดี
วิธีการทำปุ๋ยหมักแบบไม่ต้องกลับกอง
ปุ๋ยหมักไม่กลับกอง สูตรแม่โจ้ 1 ธาตุอาหารสูง อินทรียวัตถุสูง ต้นทุนต่ำ พืชโตไว กำไรพุ่ง อธิบายถึงวิธีการและขั้นตอนการทำ ปุ๋ยหมักไม่กลับกอง อย่างละเอียด เป็นขั้นเป็นตอน โดย “ผศ. ธีระพงษ์ สว่างปัญญางกูร” หรือ “อาจารย์ลุง”
- การใช้มูลสัตว์ (Manure): มูลสัตว์เป็นแหล่งของสารอินทรีย์และธาตุอาหารที่ดีเช่นเดียวกัน
- การปลูกพืชหลายชนิด (Crop Rotation): การปลูกพืชหลายชนิดในรอบปีช่วยเพิ่มความหลากหลายของสารอินทรีย์ในดิน
- การปลูกพืชพี่เลี้ยง : เช่น การปลูกต้นทองหลางน้ำ ตามที่ IFARM ได้แนะนำมาตลอด เพราะใบของต้นทองหลางน้ำช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุ หรือ Organic Matter ได้อย่างมาก อีกทั้ง ต้นทองหลางน้ำ ยังเป็นพืชที่อยู่ในตระกูลถั่วอีกด้วย แต่เขาเป็นถั่วยืนต้น สูงถึง 15-20 เมตร ต้นทองหลางน้ำเป็นไม้ที่มีประโยชน์ทั้งต้น ไม่ว่าจะเป็นระบบราก ลำต้น กิ่งก้าน และใบ หากต้องการปลูก ให้เลือกปลูกต้นทองหลางน้ำ สายพันธุ์ก้านแดง มีหนามเท่านั้นนะครับ ลองหาอ่านบทความเก่า ๆ ของ IFARM ว่าทำไมถึงแนะนำให้ปลูกเฉพาะสายพันธุ์ก้านแดง และมีหนามเท่านั้น
ต้นทองหลางน้ำเป็นไม้ที่มีประโยชน์ทั้งต้น ไม่ว่าจะเป็นระบบราก ลำต้น กิ่งก้าน และใบ แต่หากต้องการปลูก ให้เลือกปลูกต้นทองหลางน้ำ สายพันธุ์ก้านแดง มีหนามเท่านั้น
ตอบแบบวิทยาศาสตร์ทำไมถึงต้องเลือกปลูก "ต้นทองหลางน้ำ" สายพันธุ์ก้านแดง มีหนาม
หลังจากที่ IFARM ได้จุดกระแสให้ “ต้นทองหลางน้ำ” กลับมาเป็นที่นิยมปลูกกันมากขึ้นอย่างกว้าง ในฐานะพืชแม่นม / พืชพี่เลี้ยงในสวนทเุรียน หรือไม้เศรษฐกิจอื่น ๆ ทำให้มีการจำหน่ายทั้งต้นกล้า / กิ่งทองหลางน้ำกันอย่างคึกคัก ซึ่งแต่ละคนก็พยายามสร้างจุดเด่นจุดขายของตัวเอง จนคนที่ต้องการซื้อไปปลูกเกิดความสับสนว่าพันธุ์ที่เหมาะสมสำหรับการปลูกควรเป็นสายพันธุ์ไหนกันแน่
ดินดีขึ้น จ่ายค่าปุ๋ยน้อยลง
จำหน่ายต้นกล้า "ต้นทองหลางน้ำ สายพันธุ์ก้านแดง มีหนาม" เพาะเมล็ด สูงประมาณ 30 ซม. ปลูกเป็นพิชแม่นม / พืชพี่เลี้ยงในสวนทุเรียน ผลไม้และไม้เศรษฐกิจต่าง ๆ ช่วยเพิ่มธาตุอาหาร อินทรียวัตถุ และจุลินทรีย์ในดิน
3. ค่าอินทรีย์วัตถุ หรือ Soil Organic Matter
ดินที่ดีควรจะมีค่าอินทรียวัตถุอย่างน้อย 3.5 ขึ้นไป คือยิ่งมาก ยิ่งดีครับ ถ้ามีน้อยก็เหนื่อย (ไม่) หน่อยครับ ถ้าอยากรู้ว่าดินในสวนของแต่ละคนมีค่า Organic Matter อยู่ที่เท่าไร ผมแนะนำ Soil Organic Matter Test Kit ด้านล่างนะครับ ลงทุนไม่กี่ร้อย ใช้ได้ถึง 10 ครั้ง คุ้มจะตายไปครับ ถ้าเราฟื้นฟูดินให้กลับมามีคุณภาพได้
ชุดทดสอบ Soil Organic Matter
จำหน่ายชุดทดสอบอินทรียวัตถุ หรือ Soil Organic Matter Test Kit จำนวน 10 ตัวอย่าง วัดได้อย่างแม่นยำ รู้ผลไว ใช้งานง่าย (มีคู่มือให้)
4. บทสรุป
ดินที่ขาดอินทรียวัตถุ อาจเปรียบได้กับ “ดินที่ตายแล้ว” เพราะสูญเสียคุณสมบัติที่สำคัญในการสนับสนุนชีวิตของพืชและจุลินทรีย์ อย่างไรก็ตาม การฟื้นฟูและปรับปรุงดินด้วยการเพิ่มสารอินทรีย์เป็นวิธีการที่สามารถช่วยให้ดินกลับมามีชีวิตและมีประสิทธิภาพในการเพาะปลูกได้
