Business Model : ธุรกิจฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว เพิ่มคุณค่า สร้างรายได้หลากหลายช่องทาง

การทำธุรกิจเห็ดสามารถทำได้หลากหลายรูปแบบ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายปัจจัย เช่น เงินทุน ความต้องการและแนวโน้มของตลาด ชนิดของเห็ดที่เลือกเพาะ กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย สถานที่ตั้งของฟาร์ม แหล่งวัตถุดิบ รวมทั้งทักษะ จริต และความฝันของเจ้าของธุรกิจเองด้วย

ผมขอยกตัวอย่างให้ดูบางส่วนนะครับ

• ฟาร์มเห็ดขนาดใหญ่ เน้นผลิตในปริมาณมากๆ เพื่อขายส่ง
• ฟาร์มเห็ดขนาดกลาง / เล็ก ผลิตและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ต่างๆ เน้นมูลค่ามากกว่าปริมาณ
• ฟาร์มเห็ดขนาดเล็ก ผลิตดอกเพื่อขายตลาดปลีกอย่างเดียว
• ฟาร์มเห็ดเชิงท่องเที่ยว ผลิต + แปรรูป + กิจกรรมสันทนาการต่างๆ เน้นการสร้างบรรยากาศแห่งความสุขสนุกสนาน
• ฟาร์มเห็ดครบวงจร + ศูนย์เรียนรู้
• ฟาร์มเห็ดครบวงจร + จำหน่ายอุปกรณ์เพาะเห็ด
• พ่อค้าคนกลางรับซื้อดอกเห็ดเพื่อนำไปจำหน่ายต่อ

โมเดลธุรกิจมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาครับ จะเห็นได้ว่าก่อนหน้านี้คนที่ทำเห็ดขายมักเป็นเกษตรกรเป็นส่วนใหญ่ แต่ปัจจุบันเจ้าของฟาร์มเห็ดมาจากคนที่ไม่เคยทำเกษตรมาก่อนมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นวิศวกร นักการตลาด นักออกแบบ นักบัญชี หรือแม้แต่เจ้าของธุรกิจที่ทำธุรกิจอื่นอยู่

ขอโม้นิดนึงนะครับ ที่คนจากหลากหลายสาขาอาชีพกระโจนเข้ามาทำธุรกิจเห็ดมากขึ้นส่วนหนึ่งเป็นเพราะคอร์ส Mushroom Entrepreneur Creation ของ IFARM ที่เปิดสอนมาร่วม 20 ปีนั้นเองครับ

เท่าที่จำได้ ตอนนั้นมีฟาร์มไม่กี่แห่งที่เปิดสอนการเพาะเห็ด และคนเรียนก็คือพี่ป้าน้าอาที่ทำเกษตรซะเป็นส่วนใหญ่ แถมเนื้อหาก็วนเวียนเรื่องเดิมๆ อาจารย์บางท่านก็กั๊ก โดยเฉพาะเรื่องการทำแม่เชื้อเห็ดหรือหัวเชื้อเห็ด

IFARM เห็นช่องว่างทางการตลาดหลายจุด เราจึงตัดสินใจสร้างคอร์สที่มีความแตกต่างออกไป (Product Differentiation) และดีไซน์ Business Model ขึ้นมารองรับ

ฉายภาพให้เห็น 2-3 ข้อครับ

• กลุ่มลูกค้าเปลี่ยน Agriculture-based เป็น NonAgriculture-based และลดอายุลง ผลลัพธ์คือได้คนหนุ่มสาวที่เต็มไปด้วยความฝันเข้ามาเรียนเป็นจำนวนมาก
• ปรับเปลี่ยน Product ด้วยการสอนแบบครบวงจร ตั้งแต่การทำแม่เชื้อเห็ด  รวมทั้งสอนเรื่องการตลาด + Business Model Design ขึ้นเป็นครั้งแรก (ถึงวันนี้ก็ยังไม่มีใครสอนแบบนี้) และ
• สร้าง Value Proposition โดยให้คนที่ลงทะเบียนเรียนแล้วกลับมาเรียนทบทวนได้ฟรีแบบไม่จำกัดรอบ